Հայաստանի տարեկան բյուջեն մոտ 4 միլիարդ դոլար է կազմում: Այսինքն` մոտ այդքան գումար է անհրաժեշտ մեր ժողովրդին ու պետությանը գոնե այսպես գոյատևելու համար:
Հանքարդյունաբերության խոշոր մասնագետ, երկրաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Հրաչիկ Ավագյանը վերջին տարիներին խորը ուսումնասիրություններ է կատարել և իր վերջին` 150 էջանոց աշխատության մեջ ցնցող եզրակացությունների է հանգել: Կարդում ես աշխատությունը և հասկանում, թե ինչու են մեր փողատերերը իրար ձեռքից խլում հանքերը, իսկ պետությունը «էշի ականջում քնած է»:
Այս աշխատությունը ոչ ոք չի համարձակվել տպագրել, իսկ Հ. Ավագյանը, ցավոք, երկու ամիս առաջ մահացել է:
Մենք միայն կես էջ կներկայացնենք այդ մեծ ու արժեքավոր աշխատությունից. «Ամփոփելով պատկերված աղյուսակի տվյալները` գալիս ենք այն եզրակացմանը, որ Հայաստանի Հանրապետության շահագործվող և շահագործման պատրաստվող հանքավայրերի բարբարոսաբար շահագործման հետևանքով տարեկան ունենում ենք (կունենանք) ավելի քան 31 մլրդ դոլարի կորուստ և դա էլ այն պարագայում, երբ հաշվի չեն առնվում հիմնական օգտակար տարրերի (պղնձի, մոլիբդենի, կապարի, ցինկի, ոսկու, արծաթի) թերկորզման հետևանքով տեղի ունեցող կորուստները: Այստեղ մենք հաշվի ենք առնում հիմնական տարրերի հետ հարակից տարածված հազվագյուտ տարրերի, հազվագյուտ հողատարրերի, ինչպես նաև ոչ հազվագյուտ` ծծմբի, երկաթի, կապարի, ցինկի, պղնձի կորուստները, որոնք կորզվում են խտանյութերի մեջ, բայց խտանյութերի վաճառքի ժամանակ չեն գնահատվում և դրանց արժեքները չեն փոխհատուցվում, այսինքն` նվիրվում են օտար գնորդներին»:
Իր աշխատության վերջում պրոֆեսորը ՀՀ կառավարությանն առաջարկում է մետալուրգիական գործարաններ կառուցել, և ընդերքի արդյունքը կիսատ-պռատ արտերկիր հանելու փոխարեն, այդ հարստությունը մշակել տեղում և միլիարդավոր դոլարներով լցնել մեր բյուջեն:
Աղբյուրը՝ http://nyut.am/?p=116342&l=am
————————————————————————-
ՀՐԱՉԻԿ ՍԱՐԳՍԻ ԱՎԱԳՅԱՆ
ՀՀ ԳԱԱ Մ.Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտի կոլեկտիվ
Ս.թ. մարտի 18-ինՙ կյանքի 87-րդ տարում կյանքից հեռացավ ականավոր գիտնական, երկրաբանահանքաբանական գիտությունների դոկտոր Հրաչիկ Սարգսի Ավագյանը:
Հրաչիկ Սարգսի Ավագյանը ծնվել է 1930թ. մայիսի 22-ին Հայկական ԽՍՀ Տավուշի մարզի Պառավաքար գյուղումՙ աղքատ գյուղացու ընտանիքում:
1937թ. աշնանը ընտանյոք հանդերձ տեղափոխվել են Երեւան, որտեղ էլ 1938թ. ընդունվել է միջնակարգ դպրոց:
Միջնակարգ դպրոցն ավարտել է 1949թ.-ին եւ նույն տարում էլ ընդունվել Երեւանի Կ.Մարքսի անվան պոլիտեխնիկական ինստիտուտի լեռնային ֆակուլտետը: Ինստիտուտը գերազանցությամբ ավարտել է 1954թ.-ինՙ ստանալով լեռնային ինժեների որակավորումՙ «Օգտակար հանածոների հանքավայրերի որոնում եւ հետախուզում» մասնագիտությամբ:
1954թ.-ին ընդունվել է Հայաստանի նախարարների խորհրդին առընթեր երկրաբանական վարչության Հանքավանի երկրաբանահետախուզական արշավախումբՙ երկրաբանի պաշտոնով: 1956թ.-ի մայիս ամսից նշանակվել է Ղազմայի (այժմ Գլաձորի) բազմամետաղային հետախուզական արշավախմբի գլխավոր ինժեներ, որտեղ մինչեւ 1961թ. աշխատելուց հետո նշանակվել է Իջեւանի շրջանի Սարիգյուղի բենթոնիտային կավերի հետախուզական խմբի պետ: Հ.Ավագյանի անմիջական մասնակցությամբ եւ ղեկավարությամբ ընդամենը մեկ ու կես տարում հետախուզվել եւ գնահատվել է աշխարհում խոշորագույն, իսկ հումքի որակի առումով լավագույններից մեկը համարվող Սարիգյուղի հանքավայրը: Այդ մեկ ու կես տարվա ընթացքում հանքավայրի պաշարները երկու անգամ հաստատվել են նախկին ԽՍՀՄ-ի Պաշարների պետական հանձնաժողովի կողմից բարձր գնահատականներով: Պաշարների հաշվարկի երկու հաշվետվությունների հեղինակն է եղել, որոնց համար էլ արժանացել է պետական պարգեւի:
1964թ.-ին նշանակվել է ինքնուրույն հաշվեկշռով գործող Սիսիանի երկրաբանահետախուզական արշավախմբի պետի պաշտոնում, որտեղ էլ աշխատել է մինչեւ 1970թ. մայիսի 10-ը: Այդ ընթացքումՙ 1968թ.-ի հոկտեմբերին, պաշտպանել է գիտությունների թեկնածուի գիտ. աստիճանի հայցման թեզը, 1969թ.-ի փետրվար ամսին ստացել է երկրաբանահանքաբանական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան:
1970թ.-ի մայիսի 10-ից գործուղվել է Ալժիրի Ժողովրդադեմոկրատական Հանրապետություն սովետական երկրաբան մասնագետների ղեկավարի պաշտոնով: Ալժիրից վերադարձել է 1971թ.-ի հոկտեմբերի 20-ին: Հասանելիք արձակուրդը վայելելուց հետո, 1972թ.-ի հունվարից, նշանակվել է Հայաստանի, ինչպես նաեւ ամբողջ ԽՍՀՄ-ի համար բոլորովին նորույթ համարվող բնական ցեոլիտների որոնողական արշավախմբի պետ: Հունվար-փետրվար ամիսներին զբաղվել է գրականության հետազոտման եւ ապա նախագիծ ու նախահաշիվ կազմելու աշխատանքներով եւ մարտ ամսից անցել է դաշտային աշխատանքների կատարմանը: Դաշտային աշխատանքների առաջին իսկ այցելության օրը, Հայաստանի հյուսիսարեւելյան ծայրամասումՙ Նոյեմբերյանի շրջանի տարածքում, Հարավային Կովկասի 3 հանրապետությունների շփման գոտում, հայտնաբերվել է բնական ցեոլիտների, բենթոնիտների, ցեոլիտ-բենթոնիտային խառը տարատեսակի եւ Իժեւսկի տիպի հանքային ջրերի աշխարհում խոշորագույնը համարվող հանքավայրը: Այս թեման էլ հանդիսացել է Հ.Ավագյանի դոկտորական գիտական աստիճանի հայցման թեմա, որն էլ հաջողությամբ պաշտպանել է 1989թ.-ին:
1977-1980թթ. աշխատել է Հայաստանի Երկրաբանական Վարչության Կապանի արշավախմբում գլխավոր ինժեների պաշտոնով, իսկ 1980թ.-ին տեղափոխմամբ նշանակվել է Հայաստանի գունավոր մետալուրգիայի Ազատեկի ոսկու հետախուզական արշավախմբի պետ: Գունավոր մետալուրգիայի Վարչության կազմում աշխատել է մինչեւ 1983թ.-ը, որտեղից էլ գործուղվել է Կոնգոյի Ժողովրդական Հանրապետությունՙ Մ Ֆուատի լեռնահանքային ձեռնարկությունՙ գլխավոր երկրաբանի պաշտոնով: Երեք տարի Կոնգոյի Հանրապետությունում աշխատելուց հետո վերադարձել է հայրենիք եւ շարունակել է աշխատել Հայաստանի գունավոր մետալուրգիայի Վարչության կազմում մինչեւ ձեռնարկության լուծարումըՙ 1991թ.-ը:
1991թ.-ից մինչեւ 1994թ.-ի հունվարի 20-ը աշխատել է «Բեկում» եւ «Ադամանդ» ձեռնարկություններում որպես տնօրենների խորհրդական: 1994թ.-ի հունվարի 20-ից մինչեւ օրս աշխատում է ՀՀ ԳԱԱ տնտեսագիտության ինստիտուտում որպես թեմատիկ խմբի ղեկավար, բաժնի վարիչ:
Մինչեւ ՀՀ ԳԱԱ տնտեսագիտության ինստիտուտ տեղափոխվելը գրել եւ հրատարակել է մեկ մենագրություն եւ 38 գիտական հոդված: ՀՀ ԳԱԱ տնտեսագիտության ինստիտուտում աշխատելու ժամանակահատվածում հրատարակել է 11 մենագրություն, 60 գիտական եւ 80-ից ավելի գիտահանրամատչելի հոդվածներ: Վերջիններիս գերակշիռ մասը տպագրվել է ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» թերթում:
Հակական ԽՍՀ Կառավարությանն առընթեր երկրաբանական Վարչությունում աշխատելու ընթացքում պարգեւատրվել է Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի պատվոգրով, Վ.Ի.Լենինի ծննդյան 100 ամյակին նվիրված մեդալով եւ Սարիգյուղի հանքավայրի բենթոնիտային կավերի հետախուզման եւ հումքի պաշարները նախկին ԽՍՀՄ-ի Պաշարների պետական հանձնաժողովում (Մոսկվա) երկու անգամ բարձր գնահատականներով հաստատելու համար արժանացել է պետական դրամական պարգեւի: Հայաստանի Հանրապետության Մ.Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտում աշխատելու ընթացքում պարգեւատրվել է Հայաստանի Հանրապետության գիտությունների ազգային ակադեմիայի պատվոգրով:
Տաղանդավոր գիտնականի, հայ ժողովրդի արժանավոր զավակիՙ Հրաչիկ Ավագյանի պայծառ կերպարը վառ կմնա նրան ճանաչողների, հարազատների, բարեկամների հիշողության մեջ:
http://www.azg.am/AM/2016032515