Արդյո՞ք Ուկրաինային սպառնում է ռազմական փլուզում և հանձնում

Նոյեմբերի 28, 2023 Դեյվիդ Գոեսման

Երվանդ Խոսրովյան

Արևմուտքում փակուղային իրավիճակն ավելի ու ավելի է ընդունվում: Բայց իրավիճակն իրականում ավելի վատ է: Ինչու են ամերիկացի ռազմական փորձագետները ասում, որ Ռուսաստանն ունի առավելություն:

Ով նայում է Գերմանիայում Ուկրաինայի պատերազմի մասին վերջին վերնագրերին և հոդվածներին, չի կարող չնկատել, որ ինչ-որ բան փոխվել է:

Մինչ ուկրաինական գարնանային հարձակումը, որն իրականում ամառային հարձակում էր, ուղեկցվում էր դրական, հուսադրող զեկույցներով և մինչև վերջ մարտի դաշտում ամենափոքր հաջողությունները հայտարարվում էին հնարավոր շրջադարձ, վերջին շրջանում այդ ոգին ավելի ու ավելի է վերանում։

Այժմ, օրինակ, Tagesschau.de-ում վերնագրերն են՝ «Բարձր բարոյականություն, բայց թուլացած զինվորներ», «Կառավարության ղեկավարի տեղակալը զգուշացնում է պատերազմից հոգնածության մասին» կամ «Մենք էլ չենք կարողանում, հոգնել ենք»։

Այնուամենայնիվ, շատ արևմտյան լրատվամիջոցներ, իրենց կառավարություններին համահունչ, պահանջում են ավելի շատ զենք և ավելի շատ ռազմական տեխնիկա: Ըստ ԶԼՄ-ների՝ Գերմանիան ցանկանում է էլ ավելի մեծացնել Ուկրաինային տրամադրվող օգնությունը, մինչդեռ դիվանագիտական ​​նախաձեռնություններ չեն լինում։

2024 թվականի դաշնային բյուջեի նախագծի համաձայն՝ Ֆինանսների դաշնային նախարարությունը նախատեսում էր ռազմական աջակցության համար նախատեսված միջոցները ի սկզբանե նախատեսված չորս միլիարդից հասցնել ութ միլիարդ եվրոյի։ Եվս երկու միլիարդ եվրո ավելացվել է այսպես կոչված պարտավորությունների հատկացումներ:

Միևնույն ժամանակ, Tagesschau.de-ն հարցնում է. «Արևմուտքը նոր ռազմավարության կարիք ունի՞»: Պատասխանը տրվում է՝ հղում անելով ՆԱՏՕ-ի ծրագրածին։ Հաշվի առնելով մռայլ իրավիճակը, մոտեցող ձմեռը Ուկրաինայում, «դանդաղ առաջխաղացումը» և ռեսուրսների նվազումը, գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը հաստատեց, որ ինքը կշարունակի երկրին ավելի մեծ ռազմական աջակցություն ցուցաբերել, նույնիսկ եթե եվրոպացի քաղաքական գործիչները ավելի շատ հիասթափված լինեն՝ 650-օրյա պատերազմից հետո:

Գերմանիայի պաշտպանության նախարար Բորիս Պիստորիուսը ԵՄ պաշտպանության նախարարների վերջին հանդիպման ժամանակ ասել է. «Կարծում եմ, որ մենք այժմ տեսնում ենք մի իրավիճակ, որը, մի կողմից, ունի հիբրիդային և թվային պատերազմի բազմաթիվ բաղադրիչներ»: Մյուս կողմից, իրավիճակը նաև շատ է հիշեցնում անցյալ դարի խրամատային պատերազմը։

«Տեղի է ունենում մաշտցնող պատերազմ. Տեղանքի փոխադարձ ձեռքբերումները չափազանց մարգինալ են: Դա նշանակում է՝ այն տեղում դոփում է։

Ինչպես արդեն նշվեց. թեև վերջին ամիսներին պարզ երևում էր, որ ուկրաինացի զինվորականները դոփում են տեղում (Telepolis-ը այդ մասին հայտնում է վաղ և նորից ու նորից), Արևմուտքում, սակայն, փակուղին անտեսվում է և իրավիճակը քողարկվում:

Այն, որ քաղաքական գործիչներն ու ԶԼՄ-ները արդեն հիմա ընդունում են, որ նրանք (Ուկրաինայի զինվորները,-Ե. Խ.) փակուղում են գտնվում, կապված է այն փաստի հետ, որ նույնիսկ Ուկրաինայի զինված ուժերի գլխավոր հրամանատար Վալերի Զալուշնին ամսվա սկզբին Economist-ին տված հարցազրույցում առանց թաքցնելու հայտարարեց՝ «պատերազմը մտել է փակուղի» սարքեր. «Խորը և ցանկալի բեկում» սպասել չի կարելի։

Սակայն այս էապես ճիշտ գնահատականը, որ ուկրաինական պատերազմը գտնվում է փակուղում, ավելի ու ավելի է կասկածի ենթարկվում Միացյալ Նահանգների ռազմական փորձագետների կողմից՝ վերջին մարտական ​​զարգացումներից հետո, ինչպես հաղորդում է Responsible Statecraft-ը: Նրանք իրականում կարծում են, որ իրավիճակն ավելի վատ է, և դա նշանակում է Ուկրաինայի համար…

Ինչպես նշում է Foreign Affairs-ը, Ռուսաստանը 2023 թվականին ավելի շատ տարածք է ստացել, քան Ուկրաինան։ Ռուսաստանի կողմից օկուպացված Ղրիմի ռազմավարական նպատակ հանդիսացող հարավային Մելիտոպոլ քաղաքի վերագրավումը Ուկրաինայի կողմից առայժմ ձախողվել է։

Ռուսաստանը ղրագրում է խոշոր հարձակո՞ւմ

Կարնեգի հիմնադրամի «Ռուսաստան և Եվրասիա» ծրագրի հետազոտող Մայքլ Քոֆմանը կայուն և տեւական փակուղի չի տեսնում: Ստեղծված իրավիճակից ապագայի վերաբերյալ եզրակացություններ անելը սխալ է։ Այդ կարծիքի հետ համաձայն է Grand Strategy at the Quincy Institute-ի տնօրեն Ջորջ Բիբին.

«Նրանք, ովքեր կարծում են, որ այս պատերազմը երկարաժամկետ փակուղում է, սխալվում են՝ քարտեզներով չափելով կողմերից յուրաքանչյուրի հարաբերական առաջընթացը: Նրանք տեսնում են, որ վերջին մեկ տարում առաջնագծերը էական տեղաշարժ չեն ունեցել, և եզրակացնում են, որ կողմերը փակուղու մեջ են։

Beebe-ն մատնանշում է մի շարք ցուցանիշներ, որոնք այլ պատկեր կներկայացնեն, քան գնահատումը, որը կենտրոնացած է զուտ տեղանքի ձեռքբերումների վրա: Ուկրաինան նոր զինվորներ հավաքագրելու շատ սահմանափակ հնարավորություններ ունի, և այդ ներուժն արագորեն սպառվում է:

Նույնը վերաբերում է զենքին և զինամթերքին, թեև արևմուտքի դոնոր երկրները չեն կարող ուկրաինական բանակին տրամադրել այն, ինչ անհրաժեշտ է։ Այստեղ զգալի տարբերություններ կան՝ համեմատած պատերազմի հակառակորդի՝ Ռուսաստանի հետ, և դինամիկան ի վնաս Ուկրաինային է։ Ուստի Բիբն հայտարարում է, որ «Սա ոչ թե փակուղային իրավիճակի, այլ Ուկրաինայի փլուզման կամ հանձնման բանաձեւ է»:

ԱՄՆ բանակի նախկին փոխգնդապետ, Պաշտպանության առաջնահերթությունների ռազմական փորձագետ Դենիել Դևիսը նույնպես մատնանշում է այն փաստը, որ չնայած ուկրաինական զինված ուժերի զանգվածային համալրմանը ամենաժամանակակից տանկերով և հակաօդային պաշտպանության համակարգերով, մարտի դաշտում ոչինչ տեղի չի ունեցել:

Դևիսն ասում է. «չնայած ճակատների փոփոխություն չկա, բայց ես դա փակուղի չեմ անվանի, քանի որ կարծում եմ, որ ժամանակը շարունակում է աշխատել Ուկրաինայի դեմ»:

Միևնույն ժամանակ, եթե նույնիսկ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը կարողանա ստանալ Ուկրաինայի օգնության փաթեթը ԱՄՆ Կոնգրեսի միջոցով, ԱՄՆ-ը հաջորդ տարի Ուկրաինային կտրամադրի զենքի և զինամթերքի առավելագույն կեսը (113 միլիարդ դոլարի փոխարեն 60 միլիարդ դոլար) ընթացիկ տարին։ Բացի այդ, Իսրայել-Գազա պատերազմը կարող է հանգեցնել տարբեր առաջնահերթությունների։

Քիչ առաջ հայտնի դարձավ, որ հրետանային արկերը, որոնք իրականում նախատեսված են եղել Ուկրաինայի համար, Իսրայել են հասցվել ԱՄՆ-ի կողմից։ Այսպիսով, Կիևը ստիպված կլինի բավարարվել պակասով, մինչդեռ սպառնում է զինամթերքի հետագա պակասը:

Ի հակադրություն, Ռուսաստանը ավելի ու ավելի շատ զինամթերք և անօդաչու թռչող սարքեր է արտադրում։ «Նրանք [ուկրաինացիները] չեն ունենա բավականաչափ զինամթերք, որպեսզի շարունակեն պահպանել փակուղին», – ասել է Դևիսը:

«Իմ կարծիքով, ամենևին էլ անիրատեսական չէ սպասել, որ ուկրաինական բանակը հաջորդ տարի ինչ-որ պահի ճակատում ծնկի կգա, գուցե նույնիսկ այս ձմռանը»,- ասել է նա:

Ի հակադրություն, Ռուսաստանը ոչ միայն ամրապնդում է իր դիրքերը զորքերի թվաքանակի և զենքի ու զինամթերքի մատակարարման առումով, այլ նաև մարտական ոգին։ Այս հարցում Ուկրաինան վաղուց առավելություն ուներ, ասել է Պաշտպանության առաջնահերթությունների տնօրեն Բեն Ֆրիդմանը: Բայց դա այժմ սպառվել է ձախողված հարձակման պատճառով, մինչդեռ Արևմուտքի աջակցությունը փլուզվում է: Ժամանակն աշխատում է Մոսկվայի համար՝ չնայած պատերազմի ընթացքում առկա բոլոր անորոշություններին։

Ռազմական փորձագետ Դեւիսը նույնիսկ կարծում է, որ Ռուսաստանը կարող է օգտվել բարենպաստ իրավիճակից և ձմռանը սկսել խոշոր հարձակում՝ առաջխաղացման կամ բեկման հասնելու համար։

Նման սցենարը չի կարելի ամբողջությամբ մերժել։ Հաշվի առնելով դիվանագիտական ​​հեռանկարի բացակայությունը, Մոսկվայի միակ տարբերակը մարտի դաշտում իր ներկայիս առավելություններն օգտագործելն է՝ հիմքեր ստեղծելու և դրանով իսկ ճնշում գործադրել Ուկրաինայի և Արևմուտքի վրա: