Տասը տարի առաջ այն կարծես Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադի վերջի սկիզբն էր: Նրա կառավարության դաժան ճնշումները խաղաղ ցույցերի նկատմամբ 2011 թվականին ծնել էին ապստամբություն, որին աջակցում էին օտարերկրյա թշնամիները, այդ թվում ՝ ԱՄՆ -ը: Դաժան վայրագությունները, ներառյալ խաղաղ բնակիչների դեմ քիմիական զենքի կիրառումը, զանգվածային սպանություններն ու խոշտանգումները, հաջորդեցին տասնամյա քաղաքացիական պատերազմի ընթացքում: Հաշվարկները վկայում են, որ ավելի քան 600,000 մարդ է զոհվել, և միլիոնավոր մարդիկ տեղահանվել են, ինչը Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմը դարձնում է 21 -րդ դարի ամենասարսափելի և ամենախանգարող հակամարտություններից մեկը:
Մեկ -մեկ երկրները խզեցին կապերը Ասադի և նրա կառավարության հետ, ներառյալ ԱՄՆ -ն, որը 2011 -ին կիրառեց տնտեսական պատժամիջոցներ և 2012 -ին ընդմիշտ փակեց իր դեսպանատունը: 2011 թ. ՝ հույս ունենալով ողջունել զինված ընդդիմության աճը իր ռազմավարության նկատմամբ, ռազմավարություն, որն օգտագործել էր Լիբիայում այլախոհների դեպքում, որտեղ երկարամյա առաջնորդ Մուամար էլ Ղադաֆին սպանվել էր ՆԱՏՕ-ի աջակցությամբ ապստամբների կողմից, երբ օտարերկրյա կառավարություններն ու ՄԱԿ-ը պատրաստվում էին Սիրիայի նկատմամբ ձեռնարկել նույն գործողությունները:
Բայց հիմա 2021 թվականի մթնշաղն է, և Սիրիայի նախագահը ոչ միայն ողջ է մնացել, այլև կարծես պատրաստ է ցնցող վերադարձ կատարել համաշխարհային բեմում … Ասադը ուժեղ կանգնած է մեծապես քայքայված երկրի վրա, որն առաջնորդության այլ քիչ տարբերակներ ունի: Իսկ երկարամյա դաշնակիցներ Իրանի և Ռուսաստանի օգնությամբ նրան հաջողվել է Սիրիայի մեծ մասը հետ վերցնել ապստամբների և ջիհադականների ձեռքից, որոնք փորձում էին նրան վռնդել:
Այժմ, ճանաչելով իրականությունը, այն երկրներից շատերը, որոնք իրենց կապը խզել էին նրա հետ 10 տարի առաջ, սկսել են նրան կրկին ողջունել՝ չնայած նրա իշխանության դեմ ԱՄՆ -ի շարունակական հակառակությանը: Անցյալ ամիս Հորդանանը վերաբացեց իր սահմանը Սիրիայի հետ, և Արաբական լիգան ենթադրաբար շուտով կվերականգնի իր անդամակցությունը:
«Ասադը կմնա իշխանության ղեկին», – Newsweek- ին ասել է Սիրիայում ԱՄՆ -ի վերջին դեսպան Ռոբերտ Ֆորդը: «Ոչ մի կերպ հնարավոր չէ պատկերացնել, որ սիրիական ընդդիմությունն այժմ զենքի ուժով կկարողանա ստիպել նրան հեռանալ: Կենսունակ այլընտրանք չկա»:
Ֆորդի համար, ով ականատես է եղել քաղաքացիական պատերազմի առաջին զարգացումներին, 2011-ի աշնանը Դամասկոսում, դժվար է հետևել: «Սիրիան տնտեսապես քայքայված երկիր է, սոցիալապես նույնպես քայքայված է», – ասում է նա: «Երկրի կեսը տեղահանված է, բնակչության ավելի քան մեկ քառորդը լքել է երկիրը: Սիրիայի ներսում միջին սիրիացիների համար ավելի լավ չի լինի, և սիրիացի փախստականների համար էլ ավելի վատ կլինի: Դա ուղղակի ողբերգական է»:
Քիչ հավանական է, որ ղեկավարության փոփոխություն լինի, այժմ շեշտը կդրվի այլ երկրների հետ Դամասկոսի հետ վարվելակերպի վրա: «Հաշվի առնելով Ռուսաստանի և Իրանի վճռական աջակցությունը՝ Ասադը, ամենայն հավանականությամբ, կպահպանի իր իշխանությունը գոնե միջնաժամկետ հեռանկարում», – ասում է Յակուբյանը Newsweek- ին: «Տարածաշրջանի շատ երկրներ հասկացան դա, և մենք սկսում ենք տեսնել ավելի ակնառու ջանքեր՝ այս իրողության հետ հարմարվելու համար»:
Մինչ Սիրիայի և արաբական այլ երկրների միջև մերձեցումն առաջ է ընթանում, այն, ինչ դեռ պարզ չէ, այն է, թե ինչ ձև կունենան այդ ջանքերը և, քննադատաբար, ինչպես կարձագանքի ԱՄՆ –ն: Զարգացումներ, որոնք, ամենայն հավանականությամբ, կազդեն ուժերի հավասարակշռության վրա տարածաշրջանում և դրանից դուրս:
Շարունակությունը անգլերենով տես՝ www.newsweek.com