.واشنگتن ممکن است از خاورمیانه خسته شده باشد، اما پکن تازه شروع کرده است
تحلیلی از بردلی بومن، مدیر ارشد مرکز قدرت نظامی و سیاسی در بنیاد دفاع از دموکراسی ها، و زین زواک، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد دفاع از دموکراسی ها
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت ایران، در مراسم امضای توافقنامه همکاری 25 ساله در .تهران در 27 مارس 2021 با آرنج ملاقات کردند. خبرگزاری آسیای غربی رویت
13.01.2022
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز جمعه برای تعمیق “مشارکت راهبردی جامع” دو کشور که سال گذشته امضا کردند، به چین سفر می کند. افزایش همکاری امنیتی چین و ایران تهدیدی جدی برای منافع امنیتی آمریکا، اسرائیل و کشورهای عرب خلیج فارس است. برای رسیدگی به آنها، دولت بایدن اکنون باید چندین گام فوری بردارد
وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز سه‌شنبه سفر امیرعبداللهیان به چین را تایید کرد و تاکید کرد: چین آماده همکاری با ایران برای تعمیق بیشتر مشارکت راهبردی جامع ایران و چین است.
همکاری استراتژیک 25 ساله که پکن و تهران در مارس 2021 امضا کردند، مزایای بزرگی را برای دو دشمن ایالات متحده که در مخالفت با ایالات متحده و حاکمیت قانون متحد شده اند، ارائه می دهد. چین با ایجاد روابط با ایران، جای پای خود را در خاورمیانه تقویت می کند، ایالات متحده را تضعیف می کند و دسترسی به نفت و سایر کالاهای مهم ایران را تضمین می کند. به نوبه خود، ایران میلیاردها دلار سرمایه گذاری در انرژی و زیرساخت های چین را دریافت خواهد کرد که اثربخشی تحریم های ایالات متحده علیه رژیم را کاهش می دهد
بیشتر همکاری پکن و تهران بر روابط اقتصادی و دیپلماتیک متمرکز است. در واقع، سازمان همکاری شانگهای به رهبری چین و روسیه در سپتامبر گذشته به اتفاق آرا تصمیم گرفت ایران را به عضویت کامل برساند
با این حال، نادیده گرفتن پیامدهای امنیتی روابط چین و ایران اشتباه است
همکاری نظامی چین و ایران یک نگرانی تئوریک یا آینده نیست – این هم اکنون در حال وقوع است
از یک طرف، خرید انرژی چین از ایران و تمایل به سرمایه گذاری در ایران حداقل دو اثر منفی امنیتی خواهد داشت که با گذشت زمان بدتر می شود. اول اینکه سرمایه گذاری چینی محرک اقتصادی و درآمدی برای ایران خواهد بود. اگر گذشته مقدمه باشد، تهران بخش قابل توجهی از این درآمد اضافی را برای ساخت زرادخانه موشکی و پهپادهای خود، پیشبرد برنامه هسته ای خود، صادرات تروریسم و حمله به همسایگان خود استفاده خواهد کرد
به طور گسترده تر، سرمایه گذاری اضافی چین به طور فزاینده ای اثربخشی تحریم های ایالات متحده علیه ایران را کاهش می دهد. این امر باعث تشدید ناسازگاری ایران در هر گونه مذاکره در مورد برنامه هسته ای این کشور خواهد شد. حمایت چین همچنین احتمال شکست دیپلماسی و اقدام نظامی آمریکا ویا اسرائیل برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را افزایش می‌دهد
علاوه بر این، در حالی که مفاد نهایی توافقنامه همکاری استراتژیک محرمانه باقی مانده است، یک نسخه فاش شده از توافق با عنوان “نسخه نهایی” از چین و ایران می خواهد تا آموزش نظامی، تمرینات، توسعه تسلیحات و به اشتراک گذاری اطلاعات ترکیبی را انجام دهند. این امر باید باعث شود ایالات متحده، اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی بنشینند و توجه داشته باشند
افزایش همکاری نظامی چین و ایران می تواند در طول زمان به طور قابل توجهی توانایی نظامی ایران را بهبود بخشد. اگر نیروهای ایرانی توانایی‌های بهبود یافته ضد دسترسی- منع منطقه- را از چین به دست آورند، تهران ممکن است به این باور برسد که می‌تواند از حمله‌ای که برای توقف سرعت ایران به سمت توانایی تسلیحات هسته‌ای طراحی شده است، بازدارد یا از آن دفاع کند. این تصور در تهران می تواند شکست هسته ای ایران را محتمل تر و توقف آن را دشوارتر کند
برای روشن بودن، همکاری نظامی چین و ایران یک نگرانی تئوریک یا آینده نیست – این هم اکنون در حال وقوع است. ایران، چین و روسیه در دسامبر 2019 مانورهای نظامی ترکیبی را در اقیانوس هند و در سپتامبر 2020 در روسیه انجام دادند. طبق گزارش ها، رزمایش نظامی ترکیبی دیگری با حضور نیروهای ایرانی و چینی در خلیج فارس برنامه ریزی شده است
شایان ذکر است، بر اساس گزارش کمیسیون بازنگری اقتصادی و امنیتی آمریکا و چین، حداقل یکی از موشک‌های بالستیک ایران که ادعا می‌کند در حمله سال 2020 به نیروهای آمریکایی در پایگاه هوایی عین الاسد در عراق استفاده کرده است، «به احتمال زیاد با فناوری موشک های بالستیک چینی توسعه یافته اند»
تصادفی نیست که جزئیات دقیق همکاری امنیتی چین و ایران مبهم است. پکن دلایل خوبی برای کم اهمیت جلوه دادن همکاری رو به رشد با تهران دارد. حزب کمونیست چین مشتاق ایجاد روابط با دولت های عربی خلیج فارس است و بعید است که کمک به ارتش ایران هیچ طرفداری را برای پکن در ریاض یا ابوظبی جلب کند
این اقدام متعادل کننده احتمالاً توضیح می دهد که چرا وزرای خارجه عربستان سعودی، کویت، عمان و بحرین – که دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس به آنها ملحق شد – این هفته نیز در چین حضور دارند. پکن در تلاش است روابط خود را با تهران و کشورهای حوزه خلیج فارس به طور همزمان تقویت کند. این امر باعث می‌شود چین همکاری‌های امنیتی دوجانبه رو به رشد خود با ایران را به گونه‌ای تنظیم کند که رهبران آن سوی خلیج را تحریک نکند
این یک چالش برای پکن خواهد بود و واشنگتن باید به دنبال دشوارتر کردن این چالش باشد.
برای انجام این کار، اولین گام برای واشنگتن این است که درک کند که امتناع از ارائه ابزاری برای دفاع از خود به شرکای عرب خلیج فارس تنها آنها را تشویق می کند تا به چین و روسیه برای تسلیحات روی آورند. این امر دو دشمن اصلی ایالات متحده را قدرتمند می کند و اهرم فشار ایالات متحده در خاورمیانه را کاهش می دهد. این پویایی قبلاً در مورد مصر ظاهر شده است. زمانی که قاهره نتوانست هواپیماها، تانک‌ها و موشک‌های آمریکایی را در حدود سال 2013 به دست آورد، برای هواپیماهای جنگی به مسکو و پاریس و برای هواپیماهای بدون سرنشین به پکن روی آورد. همین پویایی با عربستان سعودی شروع به بازی کرده است و چین مشتاق است از این امتیاز استفاده کند
دوم، واشنگتن باید شرکای خلیج فارس را تشویق کند تا به چین و روسیه شفاف سازی کنند که ارائه سیستم های تسلیحاتی بزرگ به ایران به روابط آنها با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس آسیب جدی وارد می کند.
سوم، کنگره باید اطمینان حاصل کند که پنتاگون و جامعه اطلاعاتی گزارش‌های دقیق، سالانه، مکتوب و طبقه‌بندی‌نشده درباره آموزش‌های نظامی چین و ایران، تمرین‌ها، توسعه تسلیحات و اشتراک‌گذاری اطلاعات ارائه می‌کنند. الزامات قانونی برای گزارش در مورد رابطه از قبل وجود دارد، اما می تواند بهبود یابد و بهتر اجرا شود. برای اطلاع از تصمیمات و جلوگیری از غافلگیری استراتژیک، واشنگتن باید فعالانه اطلاعاتی را در مورد همکاری نظامی چین و ایران با اسرائیل و شرکای عرب خلیج فارس مبادله کند
«همکاری راهبردی جامع» چین و ایران، الحاق ایران به سازمان همکاری شانگهای و سفر وزیر امور خارجه ایران به چین در این هفته سه چیز را نشان می دهد: همسویی رو به رشد بین پکن و تهران، نفوذ رو به رشد پکن در خاورمیانه، و … واقعیت این است که رقابت قدرت های بزرگ واشنگتن با چین تنها در اقیانوس هند و اقیانوس آرام رخ نخواهد داد
واشنگتن ممکن است از خاورمیانه خسته شده باشد، اما پکن تازه شروع کرده است.
رایان برابست، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد دفاع از دموکراسی ها، در این مقاله مشارکت داشت
——————–
بردلی بومن مدیر ارشد مرکز قدرت نظامی و سیاسی در بنیاد دفاع از دموکراسی ها و مشاور سابق اعضای کمیته های نیروهای مسلح و روابط خارجی سنا است
زین زواک، تحلیلگر پژوهشی در بنیاد دفاع از دموکراسی ها است