ԲԻԿՍԸ կոչ է անում հավաքական ջանքեր գործադրել համաշխարհային աղքատության վերացման համար
ԱԳ նախարարների հանդիպումը Հարավային Աֆրիկայում: Գլոբալ հարավի 15 երկրներ՝ որպես հյուրեր, այդ թվում՝ Արգենտինան և Կուբան
Վիլմա Գուցման, «Ամերիկա 21»
Երվանդ Խոսրովյան
Հարավաֆրիկյան Հանրապետության մայրաքաղաք Քեյփթաունում հանդիպել են ԲԻԿՍ-ի անդամ երկրների՝ Բրազիլիայի, Ռուսաստանի, Հնդկաստանի, Չինաստանի և Հարավային Աֆրիկայի արտգործնախարարները։ Հարավային Աֆրիկան ներկայումս նախագահում է BRICS-ը:
Ուշադրության կենտրոնում էին ընդհանուր արժույթի և խմբի ընդլայնման շուրջ քննարկումները։ Միաժամանակ տեղի է ունեցել «ԲՐԻԿՍ-ի բարեկամ» երկրների հանդիպումը, որին հրավիրվել են դիվանագետներ Գլոբալ հարավից։
Ուկրաինական պատերազմի թեմայով համատեղ հայտարարության 18-րդ կետում ասվում է, որ նախարարները հիշեցրել են իրենց երկրների դիրքորոշումները Ուկրաինայում և նրա շուրջ ստեղծված իրավիճակի վերաբերյալ, որոնք նրանք ներկայացրել են այնպիսի մարմիններում, ինչպիսիք են Անվտանգության խորհուրդը և ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան: Նրանք ողջունել են երկխոսության և դիվանագիտական ճանապարհով հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով լուծելու միջնորդական առաջարկները։ Նրանք նաև կոչ արեցին իրականացնել Սևծովյան հացահատիկային նախաձեռնությունը և ընդգծեցին հացահատիկի և պարարտանյութերի պահպանման կարևորությունը նրանց համար, ովքեր առավել կարիքավոր են:
Հարավային Աֆրիկայի միջազգային հարաբերությունների և համագործակցության նախարար Նալեդի Պանդորը քննադատել է, ասելով, որ «ուշադրությունն ու ռեսուրսները շեղվել են, և մեր բազմակողմ կազմակերպությունների օրակարգերն այլևս չեն համապատասխանում գլոբալ հարավի կարիքներին և պահանջներին»։ Հարուստ երկրները չեն կատարել իրենց պարտավորությունները զարգացող երկրների հանդեպ և համակարգված փորձում են «պատասխանատվությունը տեղափոխել գլոբալ հարավի վրա»։
Աղքատության վերացումը «իր բոլոր ձևերով և չափերով, ներառյալ ծայրահեղ աղքատությունը, ամենամեծ գլոբալ մարտահրավերն է և կայուն զարգացման պարտադիր պայման», – շեշտեց նա:
Օրակարգում ամենակարևորն էր ԱՄՆ դոլարին այլընտրանքային արժույթների հնարավոր կիրառումը։ Դիվանագետները հանդես են եկել միջազգային առևտրային և ֆինանսական գործարքներում անդամ պետությունների համապատասխան ազգային արժույթների կիրառման ուժեղացման օգտին։
Պանդորը բացատրել է, որ ԲԻԿՍԸ-ի երկրները քննարկում և աշխատում են ընդհանուր արժույթի ներդրման ուղղությամբ՝ համաշխարհային առևտրում դոլարին այլընտրանքների աճող կոչերի ֆոնին: Դրա օգտին վերջերս արտահայտվեցին Բրազիլիայի նախագահ Լուիս Ինասիո Լուլա դա Սիլվան և Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը։
ԲԻԿՍԸ խումբը «որոշ ժամանակ է աշխատում է միջոցների վրա՝ փոխադարձ վճարումներում դոլարի մասնաբաժինը նվազեցնելու և ազգային արժույթով վճարումներին անցնելու ուղղությամբ»։ Լավրովն ասել է, որ Ռուսաստանը շահագրգռված է ընդհանուր արժույթի քննարկմամբ։
Մեկ այլ առանցքային կետ, որը քննարկվել է, խմբին նոր անդամների հնարավոր համալրումն էր: Այս պահին կա 19 հայտ, այդ թվում՝ Արգենտինայից։ Ինչպես ասել է Բրազիլիայի արտաքին գործերի նախարար Մաուրո Վիեյրան, խումբը ցանկանում է ընդլայնվել՝ ներառելով այլ երկրներ և համապատասխան խորհուրդներ կտա պետությունների և կառավարությունների ղեկավարներին։ Նրանք օգոստոսի 22-ից 24-ը կհանդիպեն Հարավային Աֆրիկայի Յոհանեսբուրգ քաղաքում: Բրազիլիան վերջերս հանդես էր եկել Վենեսուելայի ընդունման օգտին:
Չինաստանի արտաքին գործերի նախարար Մա Չժաոսուն (Ma Zhaoxu) ասել է, որ ավելի շատ պետությունների ավելացումը կմեծացնի դաշինքի ազդեցությունը և նրան ավելի մեծ լիազորություններ կտա զարգացող երկրների շահերին ծառայելու համար: ԲՐԻԿՍ-ը ներառական կառույց է՝ ի տարբերություն որոշ երկրների նեղ շրջանակների, ուստի դրանց ընդլայնումը օգուտ կբերի բոլոր անդամներին: Նմանատիպ հայտարարություններ են արել խմբի մյուս ներկայացուցիչները։
«Մենք տեսնում ենք համաշխարհային բազմակողմ ճարտարապետության էրոզիա։
Միակողմանի միջոցառումներն ու պատժամիջոցները դառնում են ամենօրյա նորմ: Գոյություն ունի անհավասարակշիռ գլոբալ ճարտարապետություն և երկրներ, որոնք ցանկանում են ավելի շատ խոսել նոր գլոբալ կարգի զարգացման գործում», – ասաց ԲՐԻԿՍ-ում Հարավային Աֆրիկայի դեսպան Անիլ Սուկլալը:
Դա պարզ դարձավ նաեւ ուրբաթ օրը «ԲՐԻԿՍ-ի բարեկամ» երկրների ներկայացուցիչների կայացած հանդիպմանը։ Իրանը, Սաուդյան Արաբիան, Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Կուբան, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունը, Կոմորը, Գաբոնը և Ղազախստանը ներկայացուցիչներ էին ուղարկել Քեյփթաուն։ Վիրտուալ մասնակցեցին Եգիպտոսը, Արգենտինան, Բանգլադեշը, Գվինեա-Բիսաուն և Ինդոնեզիան։
Կոնգոյի արտաքին գործերի նախարար Քրիստոֆ Լուտունդուլա Ապալան ընդգծել է, որ հարուստ երկրներին բացակայում է քաղաքական կամքը՝ համատեղ խթանելու խաղաղությունն ու բարգավաճումը։ «Իմ երկիրը ԲՐԻԿՍ-ի երկրներին կոչ է անում փոփոխություններ մտցնել և ստեղծել նոր միջազգային կարգ»,- ասել է նա։
Արգենտինայի արտաքին գործերի նախարար Սանտյագո Կաֆիերոն իր ելույթում նշել է, որ զարգացող երկրները «կրկին նրանք են, ովքեր կրում են ներկայիս համակարգային ճգնաժամի վատթարագույն հետևանքները՝ սննդամթերքի, պարարտանյութերի և էներգիայի գների բարձրացման, ինչպես նաև ֆինանսական և բյուջետային մեծ ճնշումների հետևանքով ստեղծված բեռ»: Կա լուրջ վտանգ, որ հյուսիս-հարավ բաժանումն էլ ավելի կընդլայնվի։
«Համաշխարհային խնդիրները չեն կարող լուծվել միակողմանիորեն, ոչ էլ կարող են լուծվել ընդհանուր բաղադրատոմսերով, որոնք չեն տարբերում այն կոնկրետ իրողությունները, որոնցում ապրում են հարավային երկրները»,- ընդգծեց նա:
Կուբայի փոխարտգործնախարար Խերարդո Պենալվերն ասել է, որ աշխարհին անհրաժեշտ է «նոր քաղաքակիրթ համակեցություն», որը հիմնված կլինի երկրների միջև համերաշխության, համագործակցության և ինտեգրման վրա: Սա պատմական պահանջ է, որը դրվել է 77-ի խմբի (Գլոբալ հարավի պետությունների միություն ՄԱԿ-ի կազմում) և ԲՐԻԿՍ-ի կողմից: Երկուսն էլ կարող են մեծ ներդրում ունենալ այս նպատակին հասնելու համար:
ԲՐԻԿՍ-ի երկրները «կարող են և պետք է» զգալի ներդրում ունենան ներկայիս «խորապես անարդար, ոչ ժողովրդավարական, սպեկուլյատիվ և բացառող միջազգային ֆինանսական համակարգի» անհրաժեշտ բարեփոխման գործում։ Գոյություն ունեցող միջազգային կարգը դեռ հիմնված է հին կանոնների վրա, որոնք ձեռնտու են նախկին գաղութատիրական տերություններին և սահմանափակում են հնարավորությունները մնացած ազգերի համար։
«21-րդ դարի կեսերին մենք շարունակում ենք պարտադրվել Սառը պատերազմից և Բրետտոն Վուդսի համակարգից ժառանգված հնացած ինստիտուտներով, որոնք հեռու են ներկայիս միջազգային իրականությունից և նախատեսված են հարավային ռեսուրսների, թերզարգացման և անհավասարակշռության պահպանման համար և օգտագործելով միայն կարճաժամկետ բաղադրատոմսեր՝ իրենց ժամանակակից գաղութատիրության համակարգը վերարտադրելու համար»,- ասել է Պենալվերը
Կուբայի ներկայացուցիչն ընդգծել է, որ նոր «Brics Development Bank»-ը (ԲՐԻՔՍ-ի զարգացման բանկ) կարող է կարևոր այլընտրանք հանդիսանալ հարավի համար և ողջունել է Բրազիլիայի նախկին նախագահ Դիլմա Ռուսեֆի նշանակումը այս հաստատության ղեկավարի պաշտոնում։