Լոս Անջելոսում հրատարակվող ՆՈՐ ԿՅԱՆՔ պարբերականի 1994-ի փետրվար 17-ին հրապարակած սույն հոդվածը կարող է հետաքրքրություն ներկայացնել՝ բոլշևիկյան ,,հեղափոխության,, կերտիչների ու Սովետական Ադրբեջանի իշխող դասի մի շարք ներկայացուցիչների ԻՐԱԿԱՆ անունների ճշտման առումով:
Գրեց՝ ՍԵՐՈՎ ԿՈՆՍՏԱՆՏԻՆ ՆԻԿՈԼԱԷՎԻՉ (Բաքուի նախկին բնակիչ, հանրապետութեան վաստակաւոր բժիշկ, ծնուած 1932 թուականին)
Քչերի համար է գաղտնիք, որ աշխարհի զանազան երկրներում հրեական բնակչությունը միավորվելով գաղտնի համայնքների մեջ, նշանակալից դեր է կատարում տվյալ երկրի քաղաքական կյանքում:
Անկախ քանակից, հրեական համայնքը, օգտագործելով իր այս կամ այն առավելությունները, աստիճանաբար ու հետևողականորեն թափանցում է երկրի տնտեսական ու քաղաքական հյուսվածքի մեջ, մասնակցում կենսական խնդիրների առնչությամբ ընդունվող որոշումների գործընթացին :
ԽՍՀՄ գրեթե բոլոր տարածաշրջանների քաղաքական ու տնտեսական կառուցվածքում հրեաները կարևորագույն դիրքեր են զբաղեցնում:
Բացառություն չէ և Ադրբեջանը, որը ձևավորվեց որպես վարչական միավոր Կամենևի (Ֆայերման) և Զինովևի (Անֆելբաում) քրտնաջան ջանքերով:
ՆՈՐ ԿԵԱՆՔ, ԺԶ. ՏԱՐԻ, ԹԻԻ 10, ՓԵՏՐ. 17, 1994, Վաւերաթուղթ ԻՐԱԿԱՆՈԻԹԵԱՆ ԻՐԱԿԱՆ ԴԷՄՔԸ
Յայտնի է, որ հենց Կամենև-Ֆայերմանն էր ԽՍՀՄ հարավային սահմաններում մի ամբողջ շարք թուրքական վարչական միավորների ստեղծման նախաձեռնողը: Նա էր և 1920 թվականին, Բաքվում արևելքի ժողովուրդների համագումարի կազմակերպիչը, որտեղ հռչակվեց Թուրքիայի և մուսուլմանական աշխարհի հետ բոլշևիկների սերտ միության մասին:
Տրոցկին (Բրոնշտեյն) ռազմահեղափոխական կոմիտեի նիստերի ժամանակ բազմիցս արտահայտվել է թուրք բնակչության իրավունքների ընդարձակման օգտին, ի հաշիվ մնացյալ ժողովուրդների` Թուրքիայի հետ դաշնակցային հարաբերությունների բարելավման նպատակով:
ՆՈՐ ԿԵԱՆՔ, ԺԶ. ՏԱՐԻ, ԹԻԻ 10, ՓԵՏՐ. 17, 1994, Վաւերաթուղթ ԻՐԱԿԱՆՈԻԹԵԱՆ ԻՐԱԿԱՆ ԴԷՄՔԸ
Միանգամայն անբացատրելի է մնում, թե ինչու մուսավաթական բանակը զենքը ցած դրեց 11-րդ կարմիր բանակի առջև, թե ինչպես գործնականում խաղաղ ճանապարհով խորհրդային իշխանություն հաստատվեց Ադրբեջանում, և այդ “թուրքական” պետությանը կցվեցին հսկայական հողային տարածքներ` առանց դրանց բնակչության ազգային կազմի որևէ նկատառման:
1918թվականի սեպտեմբերին Բրոնշտեյն- Տրոցկու ջանքերով Բաքվում ոչնչացվեց բոլշևիկ-իդեալիստների (Շահումյան, Ջափարիձե, Կագանով) կառավարությունը և կազմավորվեց սալոնիկյան գաղտնամասոնական օթյակի շահերը ներկայացնող նոր կառավարություն, որը ղեկավարում էին ծպտյալ հրեաներ Խան Խոյսկին (Խաքան Մուլաեֆ), Գոզինսկին(Պիրի Ափդեյբեյ Դավիթ), Խոսրով Սուլթանբեկը (Աբրահամ Ասաֆ), Աշուրովը (Էմանուել Լաշզեր Սողոմոն), Ռասուլովը (Ռաֆիմ Իսահակ Սալահ), Քերիմ Փաշաևը (Իսահակ Ռեբ) և այլն:
Ստալինյան շտաբի և մուսավաթական մուսավաթական կուսակցության, Քեմալ Աթաթուրքի (սալոնիկցի հրեա վաճառականի որդի), Խան Խոյսկու և վրացական մենշևիկյան կուսակցության (Լևանտի լեռնային մասոնների 5-րդ օթյակը) միջև միջնորդի դերը կատարում էր Լեյբա Բերշկովիչը(նույն ինքը` Լավրենտի Բերիան, ծխախոտի հրեա վաճառականի և մենգրել գեղջկուհու տղան):
Ներկայումս դեռ չպարզաբանված են մնում սալոնիկյան ծպտյալ մասոնական օթյակի (որ գործում էր “Իթթիհատ վե Թերակ” թուրքական կուսակցության անվան տակ) և բոլշևիկյան “Գոլուբոյ դրակոն” մասոնական օթյակի ծրագրերը:
“Գոլուբոյ դրակոն” մասոնական օթյակի անդամներ էին Տրոցկին, Ռադեկը, Բելլա Կունը, Բերիան, Մոլոտովը, Լիտվինովը, Կագանովիչը, Բրեժնևը, Սուսլովը, Մալինովսկին, Գրոմիկոն, ակադեմիկոսներ Արբատովը, Ալեքսանդրովը, Պրիմակովը և այլն:
ՆՈՐ ԿԵԱՆՔ, ԺԶ. ՏԱՐԻ, ԹԻԻ 10, ՓԵՏՐ. 17, 1994, Վաւերաթուղթ ԻՐԱԿԱՆՈԻԹԵԱՆ ԻՐԱԿԱՆ ԴԷՄՔԸ
Վերոհիշյալ մասոնա-հրեական օթյակները ձգտում էին Կալմիկիայի, Դաղստանի, Ադրբեջանի և Թալիշստանի վրա ստեղծել հրեական Հազարետ-Իսրայելիտ պետությունը:
Այլացեղ բնակչության հուդայականացման առումով Ադրբեջանը պիտի դառնար փորձադաշտ եվրոպական հրեության “աշկենազիների” ղեկավարությամբ:
Ի միջի այլոց, Բրեժնևի կինը` Դինա Պաուլուսովնան ( Շիզոտեյ-Մարդակեվիչ), Ահարոն Սիմանովսկու փոքր եղբոր աղջիկն էր: Սիմանովսկին Ռասպուտինի քարտուղարն էր, իսկ սա, իր հերթին, Հրեական համաշխարհային կոնգրեսի նախագահ Խայիմ Վայսմանի ամենամոտիկ ընկերը:
Հազարէթ-Իսրայելիտ-Ադրբեջանի ստեղծման ծրագրերի միակ և ոչ այնքան հավաստի աղբյուրը Ստալինի կնոջ եղբոր` Մոզես (Մովսես) Ալիլուևի հուշագրերն են` հրատարակված 1951 թվին, Հայֆա քաղաքում (Իսրայել):
Շիրվանի (Խորհրդային Ադրբեջանի) տարածքը միջազգային հրեական կազմակերպությունների կողմից հրեական պետության համար կենսական տարածք է համարվում հետևյալ հիմունքներով:
Ինչպես հայտնի է, պոլովցիների կողմից Խազարական թագավորության կործանումից հետո այդ թագավորության թուրք-հուդայական բնակչությունը գրեթե ամբողջությամբ տեղափոխվեց Շիրվանի հարթավայրերը:
Այդպիսով, համարում են հրեաները, Շիրվան տեղափոխված առաջին թուրքերի արյան մեջ Թալմուդի գաղափարներ են ներդրված:
Հուդայականության երկրորդ կարևոր աղբյուրը թաթարներն են` իբր իրանցիներ, սակայն իրականում արաբների հետնորդներ, ինչն ապացուցվում է նրանց սեմիթական դիմագծերով:
20-րդ դարի սկզբին թաթերը (լեռնային հրեաներ) Շիրվանի հինգ գավառներում բնակչության 40-50 %-ը, իսկ Ապշերոնի թերակղզու 45 գյուղերում` 90 % էին կազմում: Նշանակալից էր նրանց քանակը նաև Դաղստանի քաղաքներում: Հետևաբար ներկայիս ադրբեջանցիների 30 %-ի նախահայրերը հուդայականություն են դավանել:
1920 թվականի գարնան վերջին Թեոդոր Հերցլի կողմից Վիեննայում հրատարակվող սիոնիզմի պատգամախոս “Երիտասարդ Սիոն” թերթը գրել է, որ Կովկասում ստեղծվել է հրեական պետություն` Ադրբեջանը, որը կոչված է կլանելու և հրեականացնելու ամբողջ տարածաշրջանը:
Յակել Ստեյնիցի (թղթակից լեհական Կրակով քաղաքից) հոդվածում նշված է, որ Ադրբեջանի մուսուլմանական արտաքինն օգտագործվում է Թալմուդի և հրեական ոգու քաղաքականության քողարկման համար:
Ադրբեջանական կառավարության ղեկավար Նարիման Նարիմանովը լեռնային հրեա էր: Ստալինը նրան ոչնչացրեց Զինովևի հետ բարեկամության և քաղբյուրոյում իր դեմ դիմադրությանը մասնակցելու համար:
Շիրվանի տարբերակը, այնուհանդերձ, հրեական պետություն ստեղծելու պահեստային տարբերակ էր, այն պարագայում, եթե Բալֆորի հռչակագրի իրագործումը տապալվեր:
Շիրվանի տարբերակը գրավիչ էր երեք պատճառներով:
1. Նշանակալից հրեա բնակչության և հրեա նախնիներից սերած բնակչության առկայությունը (մինչև մեկ միլիոն մարդ)
2. Ռազմական նպաստավոր դիրքը:
3. Վառելանյութի հարուստ պաշարները (Բաքու Գրոզնի):
Երբ ակնհայտ դարձավ, որ Բալֆուրի հռչակագրի Պաղեստինի հիոնականացման մասն իրագործվում է, Շիրվանի տարբերակը դարձավ փորձնական:
Այսինքն` ձեռնարկվեց հրեական ղեկավարությամբ և իրանա-արիական մշակույթի նշանակալից ազդեցության տակ գտնվող մի “թուրքական” պետության ստեղծումը:
Կիրովին Բաքվից վտարելուց հետո ադրբեջանական կառավարությունը գլխավորեց Միր-Ջաֆար Բաղիրովը (Մեիր Ջաֆարիմ Բոզում), սալոնիկցի ծպտյալ հրեա, Տոբիաս Էլիաշ Բոզումի տղան: Ինքը Տոբիաս Բոզումը, թուրքական հետախուզության սպա էր` քայքայիչ աշխատանք տանելու համար ուղարկված Անդրկովկաս:
Մեիր Ջաֆարիմ Բոզում-Բաղիրովն ամուսնացած էր Հրեական համաշխարհային կոնգրեսի նախագահ Խ. Վայսմանի կնոջ` անգլիական պրոֆեսիոնալ հետախուզուհի Էլիզ Հենրիխի Սենյավսկու (Էսֆիր Գիրշովնա Սենկևիչ) ազգականուհու հետ:
Մեիր Ջաֆարիմ Բոզումին իշխանությունից զրկելը մեծ հարված էր ադրբեջանական հրեականությանը:
Ադրբեջանական հրեականության ոսկե դարն սկսվեց 1970-ական թվականների վերջերին, երբ անողոք պայքար ծավալվեց երեք քաղաքական տոհմախմբերի` Նախիջևանի, Գյանջայի և առավել հզոր ու հրեականացված Շուշիի տոհմախմբի միջև: Վերջինս մեծ ազդեցություն ուներ մտավորականության, մուսուլմանական հոգևորականության և իրավազուրկ զանգվածների շրջաններում:
Այս առոմով հետաքրքիր է Իսրայելի Հայֆա քաղաքում ստեղծված Բաքվի հրեաների կենտրոնը` իր ռադիոկայանով, պարբերականով և Բաքվի ազգականների հետ կապի գրասենյակով:
Այսպես, Ադրբեջանի բնակիչների բոլոր արտասահմանյան այցելությունների 55 %-ը Բաժին է ընկնում Իսրայելին: “Իսրայելի ձայն” ռադիոկայանը պարբերաբար հաղորդումներ է տալիս Բաքվի հրեաների համար:
Բաքվի հրեականության հաղթահանդեսը դարձավ Աբդուլ Ռահման Վեզիրովին (նույն ինքը Աբբա Դավիթ Զիֆոն) Ադրբեջանի կոմկուսի Կենտկոմի առաջին քարտուղար նշանակելը:
Աբբա Դավիթ Զիֆոնը (Վեզիրով) մոր կողմից Պֆալցհոլց է և ամուսնացած ԽՄԿԿ կենտկոմի քարտուղար Լիգաչովի կնոջ (ուկրաինական հրեուհի) ազգականուհու հետ:
Հրեաներ են.
162 հիմնարկ-ձեռնարկությունների տնօրեններ,
38 ԲՈւՀ-երի և գիտահետազոտական ինստիտուտների տնօրեններ,
255 կուսակցական բարձր պաշտոնյաներ և հանրապետության ստեղծագործական միությունների նախագահներ,
11 շրջկոմի քարտուղարներ.
Շուրջ 14.000 ուսուցիչներ, դասախոսներ, թղթակիցներ, թերթերի գլխավոր խմբագիրներ (“Բակինսկի ռաբոչի”, “Վիշկա”, “Մոլոդյոժ Ազերբայջանա” և այլն):
Հանրապետության հեռուստատեսությունն ամբողջությամբ գտնվում է հրեաների ձեռքում: Հրեա է հայտնի պատմաբան Զիա Բունիաթովը (Զիա Բոնիմ), որին Բաղիրով-Բոզումը 1954 թվականի ապրիլին հանձնարարեց ստեղծել ադրբեջանցիների հուդա-սեմիտական ծագման տեսություն: Սակայն Բաքվի հրեականության իսկական ղեկավարը Ադրբեջանի կենտկոմի պետական-իրավական բաժնի պետ Դաշտամիրովն է (նույն ինքը` Դաշենսկի Ժելեզնյակով):
Պատմությունը դեռ պետք է պարզաբանի Անդրկովկասում ազգային ընդհարումների սրման պատճառները:
Ադրբեջանի թուրք-իսլամական կուսակցության ղեկավար Վահաբ Զադեն (ծագումով պարսիկ) “Գայգի” հասարակական կազմակերպության ժողովում 1989 մայիսին ասաց. “Այժմ և միշտ խաղաղություն ու համաձայնություն կլիներ Անդրկովկասի ժողովուրդների միջև, եթե չլիներ հրեական հզոր խմբավորումների գործունեությունը, որոնք վաղուց են գրավել իշխանությունն Ադրբեջանում և Վրաստանում, իսկ այժմ ձգտում են գրավել իշխանությունը Հայաստանում:
ՆՈՐ ԿԵԱՆՔ, ԺԶ. ՏԱՐԻ, ԹԻԻ 10, ՓԵՏՐ. 17, 1994, Վաւերաթուղթ ԻՐԱԿԱՆՈԻԹԵԱՆ ԻՐԱԿԱՆ ԴԷՄՔԸ
https://www.hayagitaran.am/2013/09/id-2569.html