«92 թռիչք իսրայելական բազայից Ադրբեջան զենք արտահանելու համար».

Ըստ Haaretz-ի՝ վերջին յոթ տարիների ընթացքում իսրայելական ավիաբազայի և Բաքվի միջև զենքի արտահանման նպատակով իրականացվել է 92 բեռնափոխադրում։ Իսրայելը միլիարդավոր դոլարների զենք է մատակարարում Ադրբեջանին նավթ ստանալու և Իրանին մոտ լինելու դիմաց։

Ըստ իսրայելական Haaretz թերթի հաղորդման, անցած հինգշաբթի (մարտի 2-ին) ադրբեջանական բեռնատար ինքնաթիռը վայրէջք է կատարել Էյլաթից հյուսիս գտնվող իսրայելական օդուժի «Օվդա» բազայում։ Երկու ժամ գետնին մնալուց հետո, ինչպես միշտ, հին Իլյուշին-76-ը օդ բարձրացավ, թռավ կենտրոնական Իսրայելի վրայով, ուղղվեց հյուսիս դեպի Թուրքիա, այնուհետև արևելք՝ դեպի Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքու։

Haaretz-ի հետաքննական զեկույցի համաձայն՝ հանրությանը հասանելի ավիացիոն տվյալները ցույց են տալիս, որ վերջին յոթ տարվա ընթացքում ադրբեջանական «Silk Way» ավիաընկերության 92 բեռնատար թռիչքներ վայրէջք են կատարել Օվեդա ավիաբազայում։ Սա Իսրայելի միակ օդանավակայանն է, որով կարելի է պայթուցիկ նյութեր տեղափոխել և դուրս բերել։

Իսրայելը ռազմավարական դաշինք է ունեցել Ադրբեջանի հետ վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում, ավելացնում է Haaretz-ը, և միլիարդավոր դոլարների զենք է վաճառել շիա մեծամասնություն ունեցող երկրին: Դրա դիմաց Ադրբեջանը Իսրայելին մատակարարում է նավթ և ապահովում է այդ երկրի հասանելությունը Իրանն։

Իսրայելական թերթը հավելում է, որ, ըստ արտասահմանյան լրատվամիջոցների, Ադրբեջանը թույլ է տվել Մոսադին հիմնել մասնաճյուղ, որը վերահսկելու է, թե ինչ է կատարվում Ադրբեջանի հարավում, Իրանում, և նույնիսկ պատրաստել է օդանավակայան՝ օգնելու Իսրայելին, եթե նա որոշի հարձակվել Իրանի միջուկային օբյեկտների վրա:

Երկու տարի առաջ հաղորդագրությունները ցույց էին տալիս, որ Մոսադի գործակալները, ովքեր գողացել էին Իրանի միջուկային արխիվը, այն Ադրբեջանի տարածքով մաքսանենգ ճանապարհով տեղափոխել էին Իսրայել:

Ադրբեջանի պաշտոնական հաղորդագրությունների համաձայն՝ Իսրայելը տարիների ընթացքում այս երկրին վաճառել է ամենաառաջադեմ սպառազինության համակարգերը՝ բալիստիկ հրթիռներ, հակաօդային պաշտպանության և էլեկտրոնային պատերազմի համակարգեր, մահապարտ անօդաչու թռչող սարքեր և այլն։

Silkway-ն Ասիայի խոշորագույն բեռնափոխադրումների ավիաընկերություններից է և, ըստ պաշտոնական փաստաթղթերի, գործում է որպես ենթակապալառու աշխարհի մի քանի պաշտպանության նախարարությունների համար: Ընկերությունը շաբաթական երեք չվերթ է իրականացնում Բաքվի և Բեն Գուրիոնի միջազգային օդանավակայանի միջև Boeing 747 բեռնատար ինքնաթիռներով; Իսկ անցյալ տարի այն Բեն-Գուրիոնում ծավալով երրորդ խոշոր արտասահմանյան փոխադրողն էր։

Սակայն այստեղ առաջին անգամ բացահայտված թվերը ցույց են տալիս, որ 2016 թվականից ի վեր ընկերության IL-76 ինքնաթիռներն առնվազն 92 անգամ վայրէջք են կատարել Ավոդա օդանավակայանում, որը քաղաքացիական բեռնատար ինքնաթիռների համար անսովոր վայր է, հաղորդում է Haaretz-ը: «Silkway»-ն այն սակավաթիվ ավիաընկերություններից է, որին թույլատրվում է վայրէջք կատարել «Ավոդա» ավիաբազայում։ Տարիների ընթացքում պայթուցիկներ տեղափոխող արևելյան Եվրոպայի մի քանի ավիաընկերություններ վայրէջք և թռիչք են կատարել այնտեղ:

Իսրայելի ավիացիոն օրենքը արգելում է պայթուցիկ նյութերի սովորական տեղափոխումը Բեն Գուրիոնի օդանավակայանից, քանի որ այն գտնվում է խիտ բնակեցված տարածքի սրտում, հայտնել են ավիացիոն ոլորտի աղբյուրները: Այս աղբյուրները հավելում են, որ միակ օդանավակայանը, որին թույլատրվում է պայթուցիկ ներկրել և արտահանել, Ավդայում գտնվող Իսրայելի ռազմաօդային ուժերի բազան է։

Ըստ Haaretz-ի՝ «Silkway» ինքնաթիռները (և այլ ավիաընկերություններ) այս ավիաբազայում վայրէջք են կատարել «Ավոդա» օդանավակայանի լիցենզիայի տրամադրումից ի վեր գրեթե 100 անգամ։ Այս տվյալները ցույց են տալիս դեպի Բաքու թռիչքների աճող արագությունը հատկապես 2016 թվականի կեսերին, 2020 թվականի վերջին և 2021 թվականի վերջին, ինչը համընկել է Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանում պատերազմական ժամանակաշրջանների հետ։

Ռազմավարական դաշինք մեկ ընդհանուր թշնամու դեմ

Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կատաղի ռազմական հակամարտությունը, որը հազարավոր կյանքեր է արժեցել, երկու կողմերին էլ դրել է պատժամիջոցների և արտահանման խիստ սահմանափակումների տակ՝ Եվրոպայում և Ամերիկայում: Այս պատժամիջոցները առևտրային և ռազմավարական հնարավորություն ընձեռեցին Իսրայելին որպես անսպասելի գործընկերոջ:

Այն փաստը, որ երկու երկրներն էլ (Իսրայելն ու Ադրբեջանը) Իրանը դիտում են որպես ուղղակի սպառնալիք, հանգեցրել է երկու երկրների հարաբերությունների ամրապնդմանը։ Ադրբեջանը անկախություն հռչակեց 1991 թվականի հոկտեմբերին, իսկ Իսրայելն առաջին երկրներից էր, որը ճանաչեց նոր երկրի անկախությունը և 1993 թվականին բացեց իր դեսպանատունը Բաքվում։

2009 թվականի հեռագրում, որը հետագայում հրապարակվեց WikiLeaks-ի փաստաթղթերում, Բաքվում ԱՄՆ դեսպանատան քաղաքական և տնտեսական բաժնի ղեկավար Ռոբ Գարվերիկը գրել է. «Իսրայելի հետ Ադրբեջանի հարաբերությունները զգուշավոր են, բայց սերտ: Երկու երկրներն էլ հասկանում են միմյանց աշխարհաքաղաքական մտահոգությունները և երկուսն էլ Իրանը գնահատում են որպես անվտանգության կարևոր սպառնալիք: Իսրայելի համաշխարհային մակարդակի պաշտպանական արդյունաբերությունը, իր կանոնավոր հաճախորդների նկատմամբ իր զուսպ մոտեցմամբ, լիովին համապատասխանում է Ադրբեջանի հիմնական պաշտպանական կարիքներին. կարիքներ, որոնք հիմնականում չեն բավարարվում ԱՄՆ-ի, Եվրոպայի և Ռուսաստանի կողմից՝ Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի հետ կապված տարբեր պատճառներով:

 

Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը երկու երկրների հարաբերությունները ճիշտ է բնութագրել որպես այսբերգ, որի ինը տասներորդը գտնվում է մակերևույթից ցածր։ Այս հարաբերությունների բնորոշ կողմերից է Իսրայելի կողմից միջազգային ատյաններում [Իսլամական համագործակցության կազմակերպություն] Ադրբեջանի քաղաքական անհրաժեշտության պրագմատիկ ճանաչումը և հանրային կարգավիճակի բարելավումը:

Ադրբեջանի տնտեսությունը հիմնականում հիմնված է նավթի ու գազի վրա, իսկ Իսրայելի հետ ռազմավարական դաշինքի շրջանակներում նա դարձել է երկրի խոշորագույն նավթ մատակարարողը։ Ըստ հաշվարկների՝ Իսրայելի ներկրվող նավթի մոտ կեսը գալիս է Ադրբեջանից։

Անկախության առաջին տարիներին և՛ Հայաստանը, և՛ Ադրբեջանը հույսը դնում էին խորհրդային զենքի զինանոցների վրա, սակայն դա փոխվել է 2016 թվականից, ըստ Ստոկհոլմի խաղաղության միջազգային ինստիտուտի: Ներկայումս Ադրբեջանի սպառազինության մոտավորապես 70%-ը մատակարարվում է Իսրայելից։

Haaretz-ն իր հետաքննական զեկույցում գրում է, որ Ադրբեջանի բազմաթիվ պաշտոնական զեկույցներ, հայտարարություններ և տեսանյութեր ցույց են տալիս, որ Իսրայելը Ադրբեջան է արտահանել սպառազինությունների լայն տեսականի՝ «Tower» գրոհային հրացաններից մինչև առավել առաջադեմ համակարգեր, ինչպիսիք են ռադարը, հակաօդային պաշտպանությունը և հակատանկային հրթիռներ, բալիստիկ հրթիռներ, նավեր և անօդաչուների լայն տեսականի, որոնք նախատեսված են ինչպես հետախուզական, այնպես էլ հարձակողական նպատակների համար:

Իսրայելական ընկերությունները Ադրբեջանին մատակարարել են նաև առաջադեմ լրտեսական տեխնոլոգիաներ, ինչպիսիք են «Վերինտ» ընկերության կապի մոնիտորինգի համակարգերը և «ՆՍՕ Գրուպ» ընկերության «Պեգասուս» լրտեսող ծրագրերը. գործիքներ, որոնք կիրառվել են նաև Ադրբեջանում լրագրողների, ԼԳԲՏ համայնքի և իրավապաշտպանների դեմ։

Schreibe einen Kommentar

Deine E-Mail-Adresse wird nicht veröffentlicht. Erforderliche Felder sind mit * markiert