Երվանդ Խոսրովյան
ԱՄՆ կառավարությունը մտավախություն ունի, որ ռուսական վարձկան Վագներ խմբավորումը կարող է ռազմական տեխնիկայով աջակցել Հեզբոլլահին կամ Իրանին։ ԱՄՆ կառավարության տեղեկատվությունը ցույց է տալիս, որ Վագները «պատրաստվում է Հեզբոլլահին կամ Իրանին հակաօդային ուժեր տրամադրել ռուսական կառավարության ցուցումով», Վաշինգտոնում ասել է Ազգային անվտանգության խորհրդի հաղորդակցության տնօրեն Ջոն Քիրբին։ ԱՄՆ-ն ուշադիր հետևելու է, թե արդյոք Վագներն իրականում զինտեխնիկա է մատակարարել։ Քիրբին զգուշացրել է, որ իրենք պատրաստ են ընդլայնել Ռուսաստանի դեմ ԱՄՆ պատժամիջոցները։
Միջազգային պատժամիջոցների պայմաններում Ռուսաստանն ու Իրանը ընդլայնել են իրենց տնտեսական և ռազմական համագործակցությունը։ ԱՄՆ կառավարությունը մտավախություն ունի, որ Իրանը կարող է Ռուսաստանին բալիստիկ հրթիռներ մատակարարել Ուկրաինայում օգտագործելու համար։ Այդ աջակցության դիմաց Ռուսաստանը Թեհրանին առաջարկել է աննախադեպ պաշտպանական համագործակցություն, ասել է Քիրբին։
The Wall Street Journal-ն այնուհետև նոյեմբերի սկզբին հայտնեց, որ «Վագները» կարող է Իրանի կողմից աջակցվող Հեզբոլլահին մատակարարել SA-22 հակահրթիռային պաշտպանության համակարգ: Ըստ այդմ, Իրանն ու Ռուսաստանը ներկայումս հիմնովին խորացնում են իրենց ռազմական համագործակցությունը։ Իրանը կարող է Ռուսաստանին բալիստիկ հրթիռներ մատակարարել Ուկրաինայի դեմ պատերազմի համար, զգուշացրել է Քիրբին։ Իրանը, որն արդեն Ռուսաստանին մատակարարում է անօդաչու սարքեր և հրետանային զինամթերք, այդպիսով «մի քայլ առաջ կգնա»՝ աջակցելով իր դաշնակցին:
Մոսկվան Թեհրանին առաջարկել է «պաշտպանական համագործակցություն հրթիռների, էլեկտրոնիկայի և հակաօդային պաշտպանության ոլորտներում», – ասել է Քիրբին: Ռուսաստանի պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուն սեպտեմբերին այցելել է Իրան։ Այցը նպատակաուղղված էր երկու երկրների միջև ռազմական համագործակցության խորացմանը։
Լիբանանում գործող շիական Հեզբոլլահ խմբավորումը կապեր ունի Գազայի հատվածում իսլամիստական Համասի հետ։ Այն համարվում է Իրանի ամենակարեւոր ոչ պետական դաշնակիցը։ Հեզբոլլահը «Դիմադրության առանցքի» մաս է կազմում:
Հոկտեմբերի 7-ին Իսրայելում դեմ ՀԱՄԱՍ-ի գործողություններից հետո՝ Գազայի պատերազմի սկզբից ի վեր Իսրայելի և Լիբանանի սահմանին իսրայելական բանակի և Հեզբոլլահի միջև տեղի է ունենում հրաձգությունները և ռմբակոծումներ:
Բրիկսի երկրները պահանջում են անհապաղ դադարեցնել մարտերը Գազայի հատվածում։ Հարավային Աֆրիկան նույնիսկ մեղադրում է Իսրայելին «ցեղասպանության» մեջ, և պահանջել է Իսրայելի դեսպանի հեռացումը երկրից:
Բրազիլիան, Ռուսաստանը, Հնդկաստանը, Չինաստանը և Հարավային Աֆրիկան (Brics) կոչ են անում անհապաղ դադարեցնել Գազայի հատվածում շարունակվող հակամարտությունը: Կարևոր է կանխել հետագա ապակայունացումը և բռնության էսկալացիան, ասված է վիրտուալ, արտահերթ հանդիպման ավարտին՝ հայտարարության մեջ։ Բրիկսի երկրները նաև ընդգծում են Իսրայելի և պաղեստինցիների միջև հակամարտությունը լուծելու համար երկու պետությունների լուծման անհրաժեշտությունը:
Բրիկսի հանդիպմանը մասնակցել են նաև ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշը և Սաուդյան Արաբիայի, Արգենտինայի, Եգիպտոսի, Եթովպիայի, Իրանի և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների ներկայացուցիչները, որոնք 2024 թվականին կդառնան Brics խմբի անդամ։ Իրենց հայտարարության մեջ Բրիկսի երկրները հավասարապես դատապարտում են բռնությունները պաղեստինցի և իսրայելցի խաղաղ բնակիչների նկատմամբ և հարձակումները քաղաքացիական ենթակառուցվածքների վրա:
Հարավաֆրիկյան Հանրապետության նախագահ Սիրիլ Ռամաֆոսան Իսրայելին մեղադրել է Գազայի հատվածում ռազմական հանցագործությունների և «ցեղասպանության» մեջ։ «Իսրայելի կողմից ուժի ապօրինի կիրառմամբ պաղեստինցի խաղաղ բնակիչների հավաքական պատիժը ռազմական հանցագործություն է», – ասել է Ռամաֆոսան։ Դեղորայքի, վառելիքի, սննդի և ջրի «կանխամտածված մերժումը» պաղեստինյան տարածքի բնակիչներին՝ ցեղասպանություն է։
Մինչդեռ Հարավաֆրիկյան խորհրդարանը մեծամասնությամբ կողմ է քվեարկել Պրետորիայում Իսրայելի դեսպանատան փակմանը։ Հարավաֆրիկյան քաղաքական գործիչները բազմիցս համեմատություններ են անցկացրել իրենց երկրում անցած ապարտեիդի քաղաքականության հետ:
Չինաստանի պետական և կուսակցության առաջնորդ Սի Ցզինպինը կոչ է արել «միջազգային խաղաղության համաժողով» կազմակերպել՝ պատերազմը դադարեցնելու համար: Խոսքը նաև «Պաղեստինի հարցի վաղաժամ լուծման» մասին, որը պետք է լինի «համապարփակ, արդար», առանց որի Մերձավոր Արևելքում «կայուն խաղաղություն» չի լինի։